Profesionalnim i odgovornim izvršenjem zakonom propisane misije i zadataka u zemlji i inostranstvu, Oružane snage Bosne i Hercegovine i u ovoj godini ostvarile su značajan napredak u oblastima rada i funkcionisanja.
Od samog osnivanja OS BiH pa sve do danas, aktivnosti OS BiH su usmjerene na jačanju sposobnosti komandi i jedinica, kao i sistema komandovanja i kontrole, od najviših pa do operativnih i taktičkih nivoa, kao parametra od suštinske važnosti za ispunjavanje potrebnog stepena interoperabilnosti sa NATO standardima, kao konačnog cilja i garanta za uspostavljanje efikasnih oružanih snaga.   

Civilno-vojna saradnja         

Civilno-vojna saradnja između OS BiH i civilnih struktura i organizacija u 2022. godini nastavljena je i implementirana kroz različite vrste aktivnosti. Resursi OS BiH (ljudski/materijalni), svakodnevno su u manjoj ili većoj mjeri bili angažovani širom Bosne i Hercegovine. 

Ovom prilikom navodimo samo neke aktivnosti civilno vojne-saradnje, u kojoj su OS BiH angažovale znatne ljudske i materijalne resurse kako bi podržale realizaciju aktivnosti kao što su: Dani otvorenih vrata na lokacijama OS BiH,  Srebrenica 2022. godine,  Odbrana BiH, Igman 2022, Krsna slava VRS – Vidovdan,  pomoć djeci Balkana Nada - Rudo,  pomoć Centru za kulturu Doboj,  Ultra Jahorina Trail – međunarodno takmičenje u orijentacijskom trčanju,  međunarodni kupovi Judo Borsa - Mostar i Una - Bihać,  podrška manifestaciji „Lipanjske zore 1992-2022“,  Sarajevo Film festival, podrška OS BiH preduzećima namjenske industrije u BiH, ustupanjem MTS-a u razvojno-tehnološke svrhe, podrška sportskim klubovima, ustupanjem terena za treninge i sportskim streljačkim  klubovima.

U toku 2022. godine helikopterske jedinice Oružanih snaga BiH, u okviru civilno-vojne saradnje, bile su angažovane su na obuci deminerskih timova Federalne uprave civilne zaštite i BH MAC-a, vježba STS-a „Potraga 22“ (RCC BiH), vježba „Nesreća zrakoplova u krugu aerodroma „Tuzla“, prevoženje timova Istražioca BiH, Istražioca Instituta za nestala lica BiH, deminera, članova Crvenog krsta Republike Srpske, medicinskog osoblja i svjedoka za vršenje ekshumacije na području općine Kalinovik. 

U segmentu civilno-vojne saradnje Planom protivminskih akcija Oružanih snaga Bosne i Hercegovine za 2022. godinu planirano je da se deminira 3 434665 m2 površine, dok je zaključno sa 10. 10. 2022. godine deminirano je 1672481 m2 ili 48,69%. Tokom 2022. godine u operacijama humanitarnog deminiranja, ukupno je pronađeno i uništeno 465 komada raznih minsko-eksplozivnih sredstava.         

Inžinjerijska jedinica OS BiH bila je angažovana na izvršenju planskih zadataka u OS BiH i kao pomoć civilnim organima vlasti. Tokom 2022 godine inžinjerijski resursi OS BiH kao pomoć civilnim organima vlasti bili su angažovani u tri općine i to: Glamoč, (sanacija putne komunikacije prema selu Pribelja (5000 m), Kostajnica (sanacija lokalne deponije šuta nastale nakon zemljotresa i prilaznog puta za istu 200 m), Banja Luka (pomoć u izradi infrastrukture u sklopu priprema za svjetsko prvenstvo u raftingu). 

Tokom 2022. godine Oružane snage BiH su bile angažovane na zadacima Medicinske evakuacije (MEDEVAC-a) te na vježbama traganja i spašavanja (SAR)  organizovanim od strane Direkcije za civilno zrakoplovstvo BiH, te u skladu sa Sporazumom o saradnji za potrebe Službe traganja i spašavanja „SAR“ koji je potpisan između Ministarstva odbrane BiH i Direkcije za civilno zrakoplovstvo BiH održavana je sposobnost SAR 24/7 tokom cijele godine. 

U toku 2022. godine Oružane snage BiH su bile angažovane na zadacima gašenja požara u sljedećim općinama: Čitluk, Konjic, Posušje, Neum, Trebinje, Novi Travnik i Gornji Vakuf – Uskoplje.

Obuka i drugi vidovi edukacije       

Edukacija i obuka je primarni i kontinuirani zadatak pripadnika OS Bosne i Hercegovine kroz  karijernu, funkcionalnu, specijalističku, jezičku te ostale vidove obuke koje su potrebne za efikasno funkcionisanje OS BiH. 

Oružane snage BiH kroz proces obuke se oslanjaju na Komandu za obuku i doktrinu (KOiD) koja izvodi institucionalnu obuku, a po pitanju edukacije, pored svojih kapaciteta, oslanjaju se i na kapacitete partnerskih zemalja koje kroz razne vidove saradnje educiraju naše pripadnike. Bitno je napomenuti da su OS BiH razvile vlastitu platformu za učenje na daljinu BAADLI te na taj način stekle sposobnost razvoja ovog vida edukacije koja ima velike prednosti u odnosu na klasičnu metodu izvođenja nastave.  

Tokom 2022. godine završetkom ciklusa obuke u OS BiH planiran je prijem 309 mladih vojnika, 155 podoficira i 117 oficira, čime bi ukupna popuna OS BiH tokom 2022. godine bila 585 vojnih lica.

Uprkos finansijskim ograničenjima i privremenom finansiranju institucija BiH, ipak 2022. godinu možemo ocijeniti kao uspješnu sa aspekta realizacije planiranih događaja obuke. 

Na polju obuke u upravljanju municijom i MES (MiMES) u toku 2022. godine planirano je ukupno 12 kurseva, čime će značajno biti unaprijeđena sposobnost OS BiH upravljanja municijom i MES. 

Međunarodne obaveze         

Nastavljen je kontinuitet učešća pripadnika OS BiH na međunarodnim vježbama koji je od višestrukog značaja, imajući u vidu naš status u programu Partnerstvo za mir, te status naših deklarisanih jedinica kao i ispunjavanje preuzetih partnerskih ciljeva.  

Kao i prethodnih godina, Oružane snage BiH su i tokom 2022. godine učestvovale u nizu međunarodnih vježbi kroz različite programe i oblike saradnje i to sa: Komandom združenih snaga Napulj, Komandom Američkih snaga za Evropu i Afriku, EUFOR-om, kroz programe bilateralne vojne saradnje, te sa Euroatlantskim koordinacijskim centrom za pomoć u katastrofama (EADRCC). Na osnovu Godišnjeg plana obuke i vježbi pripadnika i jedinica OS BiH u inostranstvu za 2022. godinu, planirano je učestvovanje na 12 međunarodnih vježbi, i zaključno sa septembrom mjesecom OS BiH su uspješno učestvovale na šest, a do kraja godine je planirano učešće na još tri međunarodne vježbe.

Našim Godišnjim planom obuke (GPO) za 2022. godinu realizovane su i sljedeće vježbe: vježba „KOMBINOVANI NAPOR 22“ (NEL-2 ocjenjivanje Bataljonske grupe lake pješadije deklarisane po OCCE&F programu), te učešće OS BiH u vježbi, čiji je organizator bilo Ministarstvo sigurnosti BiH - „ResponSEE“, kao i na godišnjoj vježbi EUFOR-a „BRZI ODGOVOR 22“ (Quick Response-22). 

Ovogodišnji rezultati na koje smo posebno ponosni su da su Oružane snage BiH, uz koordinaciju sa NATO i partnerskim zemljama, uspješno završile svoju provjeru i ocijenjena najvišom ocjenom, čime je nastavljena realizacija svih planiranih aktivnosti implementacije Programa „Koncept ocjenjivanja operativnih sposobnosti“ (OCC E&F), čime je četverogodišnji ciklus ocjenjivanja završio. 

Bataljonska grupa lake pješadije (BGLP) dobijanjem certifikata COMBAT READY će nastaviti daljnje kondiciranje i održavanje stečenih sposobnosti, kao jedinica koja je prošla sve kapije ocjenjivanja. Naime, u skladu sa planom obuke, ista će prolaziti kroz faze obučavanja prema našem nacionalnom programu obučavanja u koji su već integrisana stečena znanja, iskustva i sposobnosti iz već provedenih priprema i ocjenjivanja deklarisanih jedinica OS BiH prema OCC E&F programu. Pored navedenog, do njenog ponovnog izlaska na reocjenjivanje 2025. godine, BGLP će učestvovati jednom godišnje na vježbama u BiH, gdje planiramo da vršimo njeno nacionalno ocjenjivanje koristeći OCC E&F alate. Također, planiramo da dijelovi BGLP u narednim godina budu aktivni učesnici međunarodnih vježbi u BiH i izvan BiH, čime ćemo još više jačati njenu sposobnost za učešće u NATO-vođenim operacijama te UN operacijama podrške miru. 

Upotreba BGLP u NATO-vođenim operacijama, UN mirovnim operacijama je planirana od 2023. godine, ali konkretno eventualno angažovanje će biti nakon donošenja konačnog stava nadležnih autoriteta vlasti s rokovima i modelima angažovanja. Na osnovu toga će se razraditi modaliteti angažovanja, kao i sadržaji tehničkog sporazuma sa potencijalnim partnerima iz NATO ili UN. 

Bosna i Hercegovina u budućnosti ostaje potpuno opredijeljena provođenju i razvoju OCC E&F programa, nastojeći da već stečena znanja, sposobnosti i iskustva u potpunosti implementira u nacionalni sistem individualnog i kolektivnog obučavanja. Nadalje, Oružanim snagama BiH ostaje obaveza održavanje dostignutog nivoa osposobljenosti jedinica koje se trenutno nalaze u bazenu snaga (BGLP, vEOD i vVP), kako je prethodno navedeno. 

Jedan od najvećih izazova za MO i OS BiH je rješavanje viškova naoružanja i municije.

Godine 2006. smo imali oko 38.000 tona viškova municije. Ogromnim zalaganjem pripadnika OS BiH i naših domaćih i stranih partnera, količina viškova je smanjena na 4020 tona municije. U isto vrijeme učinjen je i značajan napor u vezi poboljšanja sigurnosti na lokacijama skladištenja municije i MES, kao i naoružanja u smislu kombinovanja tehničkih, infrastrukturnih i proceduralnih mjera. Tokom realizacije svih pomenutih aktivnosti imali smo ogromnu pomoć međunarodnih partnera. Tokom 2006 - 2021. g. je metodom delaboracije (na lokacijama Trom/Doboj i u civilnim kapacitetima u zemlji i inostranstvu) riješeno oko 13.435 tona municije i MES, metodom spaljivanja (na lokacijama poligona Glamoč i Trom/Doboj) oko 4.110 tona municije, dok je metodom otvorene detonacije (na lokaciji poligona Glamoč) oko 5.057 tona municije i MES, odnosno ukupno je riješeno svim metodama, kako u vojnim tako i u ugovorenim civilnim kapacitetima, ukupno oko 22.602 tona municije i MES. 

Tokom 2022. godine, zaključno sa 18.10.2022. godine demilitarizovano je 123 tone municije i MES ili 20% u odnosu na plan koji za 2022. godinu iznosi 620 tona. 

U okviru programa Partnerstva za mir, Proces planiranja i revizije (PARP) je mehanizam koji omogućava identifikaciju snaga i sposobnosti partnerske zemlje, koji mogu biti na raspolaganju NATO-u u zajedničkim vježbama i operacijama predvođenim NATO-om, te planiranje razvoja tih sposobnosti i kapaciteta. BiH učestvuje u procesu PARP-a od maja 2007. godine. Trenutno je u toku realizacija dvogodišnjeg ciklusa PARP 2021-2022.

Generalni je zaključak da je BiH spremna za nastavak implementacije svih započetih aktivnosti i preuzetih obaveza po PARP procesu, uz zahvalu za nesebičnu podršku i asistenciju partnerskih zemalja, NATO Štaba Sarajevo i EUFOR-a, u pogledu implementacije partnerskih ciljeva, razvoju OCC E&F kapaciteta, obuci pripadnika i jedinica OS BiH, te cjelokupnom integracijskom procesu.

U prostorijama Doma OS BiH, 11.10.2022. godine održan je radni sastanak u organizaciji MO BiH sa timom DCBI (Defence Capacity Building Initiative) NATO štaba iz Brisela, a sa ciljem sagledavanja stanja i utvrđivanja mogućnosti pružanja pomoći od strane NATO-a za unapređenje sposobnosti i izgradnju odbrambenih kapaciteta BiH. 

Na sastanku je razgovarano o osnovnoj metodologiji rada na usaglašavanju paketa pomoći MO BiH i OS BiH, kojima bi se unaprijedile sposobnosti OS BiH prvenstveno u dijelu obuke i osposoblјavanja i opremanja OS BiH neubojitim sredstvima. Tokom sastanka prezentirani su odabrani projekti razvijeni u OS BiH, izvršene konstruktivne analize istih i obavlјena diskusija o očekivanim mogućnostima pomoći za iste. Također, doneseni su konstruktivni zaklјučci i prijedlozi za nastavak rada po ovoj aktivnosti čime se ojačava i produblјava saradnja BiH i NATO-a

Cyber sigurnost 

Cyber prijetnje u globalnom sigurnosnom okruženju, te tako i na prostoru Bosne i Hercegovine, su u posljednje vrijeme u visokom trendu rasta. Komunikacijski i informacioni sistem i servisi (KIS-a) Ministarstva odbrane i Oružanih snaga BiH, izloženi su cyber napadima, pri čemu se kao sredstvo napada koristi cyber prostor.

Suočavanje sa cyber prijetnjama zahtijeva konsolidovane sigurnosne i odbrambene institucije, potpunu kontrolu teritorije te kontinuiranu i konsolidovanu saradnju unutar Bosne i Hercegovine, kao i saradnju sa partnerskim državama i međunarodnim organizacijama koje djeluju na prostoru Bosne i Hercegovine.

Ministarstvo odbrane i Oružane snage BiH posjeduju određene sposobnosti da odgovore na cyber prijetnje na komunikacijski i informacioni sistem i servise (KIS-a): izgrađena je stabilna sigurnosna infrastruktura, podignuti su sigurnosni protokoli i uspostavljeni potrebni standardi - operativne sigurnosne procedure, a menadžment upravljanja i odgovora na cyber prijetnje izvršava se preko MO BIH CERT tima (eng.CERT - Computer Emergency Response Team).

Ispunjavanjem zakonom propisanih zadataka Oružane snage Bosne i Hercegovine ostaju opredjeljenje jačanju odbrambenih kapaciteta, ispunjavanju međunarodnih obaveza i izgradnji povjerenja sa ciljem stvaranja sigurnijeg okruženja. 

Historijat OS BiH

Donošenjem Zakona o odbrani i Zakona o službi u OS BiH od strane Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine krajem 2005. godine otpočeo je reformski proces na formiranju Oružanih snaga Bosne i Hercegovine (OS BiH) iz sastava entitetskih vojski (Vojske Federacije BiH i Vojske Republike Srpske). Do kraja 2005. godine formiran je Zajednički štab i Operativna komanda OS BiH.

Odlukom Predsjedništva BiH iz jula 2006. godine o veličini, strukturi i lokacijama OS BiH pristupilo se formiranju i popuni komandi i jedinica  OS BiH, a paralelno i sa gašenjem entitetskih vojski. Do kraja 2006. godine formirane su i stavljene u jedinstven lanac komandovanja i kontrole sve jedinice OS BiH. 

Shodno okvirnim zakonima, Bosna i Hercegovina organizuje, razvija i održava vojni kapacitet i spremnost oružanih snaga u cilju:

-osiguranja suvereniteta, teritorijalne cjelovitosti, političke nezavisnosti i međunarodnog subjektiviteta BiH, 

-unapređenja ciljeva vanjske politike BiH, - ispunjenja međunarodnih obaveza BiH i,

-zaštite državljana BiH. 

Realizacija navedenih ciljeva opredjeljuje misiju OS BiH koja se, u skladu sa Zakonom o odbrani BiH, ostvaruje izvršavanjem pet definisanih osnovnih zadataka OS BiH:

-učešće u operacijama kolektivne sigurnosti, u operacijama za podršku miru i samoodbrani, uključujući i borbu protiv terorizma,

-pružanje vojne odbrane Bosni i Hercegovini i njenim državljanima u slučaju napada,

-pomoć civilnim organima u reagiranju na prirodne i druge katastrofe i nesreće,

-protivminsko djelovanje u Bosni i Hercegovini,

-ispunjenje međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine.